Άγιος Αντώνιος ο ερημίτης, στα Χορδάκια

Μιας ε­ξαρ­χής που α­να­φέ­ρε­ται αυ­τή η εκ­κλη­σί­α κα­τα­γρά­φε­ται α­νά­με­σα σε ε­κεί­νες που α­νή­κουν στην ε­νο­ρί­α. Κτι­σμέ­νη μέ­σα σε αρ­κε­τά με­γά­λο ι­διό­κτη­το χω­ρά­φι στην το­πο­θε­σί­α “Χορ­δά­κια”, εί­ναι εμ­φα­νή τα ση­μεί­α της αρ­χαιό­τη­τάς της: το δά­πε­δό της, α­πό προσχώ­σεις εί­ναι κά­τω α­πό το ε­πί­πε­δο του χω­ρα­
φιού και στο πί­σω μέ­ρος υ­πάρ­χουν υ­πο­λείμ­μα­τα α­πό πα­λαιά θε­μέ­λια άλ­λων κτι­σμά­των, τα ο­ποί­α δεν κα­τα­γράφο­νται στις ε­νο­ρια­κές εκ­θέ­σεις.
Α­κό­μα, στη βό­ρεια πλευ­ρά της εκ­κλη­σί­ας δια­κρί­νε­ται στον ε­ξω­τε­ρι­κό τοί­χο κά­ποιο ση­μά­δι που θα μπο­ρού­σε να φα­νε­ρώνει πως το μι­κρό αυ­τό ε­ξωκ­κλή­σι ή­ταν κά­πο­τε με­γα­λύ­τε­ρο. Σήμερα το εκκλησάκι ανήκει στο ρυθμό της επιπεδόστεγης βασιλικής με πρόβολο (κρέμαση) και κτιστά εσωτερικά καθίσματα.

Η πα­λαιό­τε­ρη ει­κό­να του Α­γί­ου εί­χε σχε­δόν ε­ξα­φα­νι­στεί α­πό το χρόνο και α­πό την υ­γρα­σί­α. Για το λό­γο αυ­τό κα­τα­σκευά­στη­κε στη δε­κα­ε­τί­α του 1960-70 μια νε­ό­τε­ρη ει­κό­να α­πό τον τη­νια­κό ζω­γρά­φο Που­κα­μι­σά, που α­πει­κο­νί­ζει τον κοι­νο­βιάρ­χη Ά­γιο Α­ντώ­νιο α­νά­με­σα σε λο­γής ζώ­α, σύμ­φω­να με το βί­ο του. Ό­πως πα­λαιό­τε­ρα έ­τσι και σή­με­ρα τε­λεί­ται η Θ. Λει­τουρ­γί­α μια φο­ρά το χρόνο στη γιορ­τή του Α­γί­ου (17 Ια­νουα­ρί­ου). Πα­λαιό­τε­ρα υ­πήρ­χε και η υ­πο­χρέ­ω­ση να τε­λεί­ται και μια δεύ­τε­ρη Λει­τουρ­γί­α, κα­τά την ε­ορ­τή του Αγ. Α­πο­στό­λου Βαρθο­λο­μαί­ου. Α­πό το υ­πάρ­χον, τό­τε, α­μπέ­λι του χω­ρα­φιού (σή­με­ρα εί­ναι βο­σκή) προ­σφέ­ρο­νταν κρα­σί στα μέ­λη της α­δελ­φό­τη­τας του Αγ. Α­ντω­νί­ου στην ε­ορ­τή του Α­γί­ου. Έ­να δεύ­τε­ρο χω­ρά­φι που εί­χε η εκ­κλη­σί­α, πουλή­θη­κε για την α­νέ­γερση του νέ­ου ε­νο­ρια­κού να­ού, στα 1795.

Τμήμα από το βιβλίο Μικρή Ιστορία του Σμαρδακίτου Της Τήνου. του π. Μάρκου Φώσκολου