Το χωριό Σμαρδάκιτο βρίσκεται κτισμένο στην νοτιοανατολική πλαγιά του βουνού “Ράχες”
ή “Σιρόχοι” της Τήνου, 12 χιλιόμετρα περίπου βορειοδυτικά από τη σημερινή πρωτεύουσα της Τήνου.
Απέναντί του, δηλαδή στην απέναντι πλαγιά ενός άλλου βουνού, βρίσκεται κτισμένος ο Σκαλάδος, λίγο πιο κάτω ο Κρόκος και λίγο δεξιότερα τα Λουτρά. Λίγο αριστερότερα διακρίνονται τα ερείπια του χωριού Μοναστήρια, ενώ πάνω από το Σμαρδάκιτο υπάρχει το μικρό χωριό του Ταραμπάδου και λίγο πιο πέρα το κεφαλοχώρι της περιοχής, ο Κάμπος, στην ομώνυμη κοινότητα του οποίου μέχρι πρόσφατα ανήκε και το Σμαρδάκιτο. Ανάμεσα στο Σμαρδάκιτο και τον Ταραμπάδο βρίσκονται τα λιγοστά ερείπια του ερειπωμένου χωριού που ονομαζόταν Ποταμός. ή “Σιρόχοι” της Τήνου, 12 χιλιόμετρα περίπου βορειοδυτικά από τη σημερινή πρωτεύουσα της Τήνου.
Σώζεται μόνο η παλαιά εκκλησία αφιερωμένη στον Αγ. Νικόλαο. Από πηγές του παλαιού αυτού οικισμού ποτίζεται ακόμα η περιοχή και τροφοδοτείται το κεντρικό λαγκάδι. Βορειότερα και σε χαμηλότερο υψόμετρο, θα συναντήσουμε τα ερείπια του χωριού Σπηλιά και λίγο πιο κάτω, στην αρχή του μεγάλου Λιβαδιού, βρίσκεται η Κώμη.
Το Σμαρδάκιτο δεν άλλαξε ονομασία στη διάρκεια των αιώνων. Από τη πρώτη φορά που το βρίσκουμε γραμμένο το όνομά του σε ένα έγγραφο (στα 1444, περισσότερο ως περιοχή και όχι τόσο ως χωριό) μέχρι σήμερα, είναι ασήμαντες οι παραλλαγές του ονόματός του: Smardaito, Σμερδάϊτο, Σμαρδάκιτο, Σμαρδάκι(ο). Δεν αναφέρεται άλλο χωριό με την ίδια ακριβώς ή άλλη παρόμοια ονομασία, σε όλη την Ελλάδα.
Τμήμα από το βιβλίο Μικρή Ιστορία του Σμαρδακίτου Της Τήνου. του π. Μάρκου Φώσκολου
Τμήμα από το βιβλίο Μικρή Ιστορία του Σμαρδακίτου Της Τήνου. του π. Μάρκου Φώσκολου