Ο Ντον Γιώργης ο Φυρίγος
Του π. Ρόκκου Ψάλτη.
Ιστορίες, ανέκδοτα και στίχοι
ενός φωτισμένου τηνιακού ιερέα.
ενός φωτισμένου τηνιακού ιερέα.
Όταν το 1972, το μήνα Ιούνιο, δηλαδή πριν 40 χρόνια ακριβώς, στο τεύχος αριθ. 5 των «ΤΗΝΙΑΚΩΝ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ», άρχισα να συλλέγω και να δημοσιεύω τα ανέκδοτα του Δον Γιώργη, με τον τίτλο: «ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΛΗΣΜΟΝΟΥΝΤΑΙ», δε μπορούσα να φανταστώ ότι κάποια μέρα, στο μικρό χωριό Βωλάξ, σχεδόν άγνωστο τότε και απομονωμένο, τώρα πασίγνωστο διεθνώς
και πόλο έλξεως χιλιάδων τουριστών, και σε ένα υπέροχο υπαίθριο θέατρο, θα γινόταν επίσημη παρουσίαση αυτού του βιβλίου που επιμελήθηκε και φιλοτέχνησε ο αγαπητός κ. Ζακ Βίδος με εκλεκτούς συνεργάτες του. Η έκδοση αυτού του βιβλίου, με ένα μεγάλο αριθμό «ανεκδότων» του Ντον Γιώργη Φυρίγου, δεν αποτελεί μια βιογραφία του. Ο Ντον Γιώργης Φυρίγος δεν ήταν απλώς ένας «παπάς που έτρωγε πολύ και γύριζε με ένα γάιδαρο λέγοντας αστεία». Ήταν κάτι πολύ περισσότερο. Πριν απ' όλα ήταν ένας ιδιαίτερα μορφωμένος ιερέας, απόφοιτος της μεγάλης Ιερατικής Σχολής του «SΑΙΝΤ LOUIS» της Κωνσταντινούπολης. Ο Ντον Πέτρος Ανδριώτης ή Φαληρίνης από την Κώμη, που ήταν εφημέριος στον Κέχρο όταν πέθανε ο Ντον Γιώργης, έγραψε στο προσωπικό του ημερολόγιο: «Ο Δον Γιώργης ήταν κατ' εξοχήν ρήτωρ, ιεροκήρυξ σοφότατος, θεολόγος και φιλόσοφος. Έκαμνεν ελεημοσύνας παλλάς εις τους πτωχούς». Ο Ντον Γιώργης ήταν πριν απ' όλα «άνθρωπος», κοντά στους ανθρώπους, έκανε παρέα μαζί τους, συνομιλούσε κατηχώντας και απαντώντας στις απορίες τους με εκείνο το πηγαίο χιούμορ του, που είναι σημείο ευφυΐας και μεγάλο χάρισμα. Ένας Γάλλος συγγραφέας είπε ότι «Ο Θεός έχει χιούμορ! Έπλασε αυτό τον υπέροχο κόσμο με πολύ χιούμορ»! Η Εκκλησία τιμά πολλούς Αγίους που ξεχωρίζουν για το χιούμορ τους. Ας θυμηθούμε τους μεγάλους αγίους ερημίτες, που είχαν σαν ενδυμασία τους φύλλα δέντρων, ή την μακριά γενειάδα και τα μακριά μαλλιά τους, ή που είχαν για κατοικία υψηλούς στύλους, οι λεγόμενοι «στυλίτες». Άγιοι με πηγαίο και αυθεντικό χιούμορ ήταν ο Άγ. Συμεών, ο Αγ. Φραγκίσκος της Ασίζης, ο Αγ. Φίλιππος Νέρι κ.ά. Τα ανέκδοτα του Ντον Γιώργη που αναφέρονται στο βιβλίο και άλλα ακόμη που δεν έχουν περιληφθεί, έχουν όλα ένα τίτλο. Τα περισσότερα έχουν ως τίτλο κάποιο θέμα κοινωνικό, ηθικό, λειτουργικό ή θεολογικό. Είναι σαν σύντομη περίληψη μιας συζήτησης που οι ακροατές συγκράτησαν και μετέδωσαν με το δικό τους λεκτικό ιδίωμα και τρόπο έκφρασης. Δύο συμβολικά στοιχεία δεσπόζουν στα ανέκδοτα του Ντον Γιώργη: το γεύμα και το γαϊδουράκι. Και τα δύο είναι βιβλικά. Ας θυμηθούμε ότι όλες οι μεγάλες βιβλικές στιγμές περιστρέφονται γύρω από κάποιο γεύμα ή δείπνο, όπως το γεύμα που πρόσφερε ο Αβραάμ στους τρεις μυστηριώδεις επισκέπτες, το γαμήλιο γεύμα στην Κανά της Γαλιλαίας, τον πολλαπλασιασμό των άρτων, το Μυστικό Δείπνο με τους αποστόλους τη Μεγάλη Πέμπτη, το δείπνο των δύο μαθητών με τον Ιησού αναστημένο στην Εμμαούς. Οι παραβολές του Χριστού με κέντρο κάποιο γαμήλιο γεύμα κλπ. Το «ΓΕΥΜΑ» ήταν και είναι πάντα ένας χώρος, ένας τόπος φιλικής συνάντησης, χαράς και συμφιλίωσης. Ο Δον Γιώργης γευματίζει πάντα με παρέα. Είναι κοινωνικός, κοντά στους ανθρώπους, συζητάει μαζί τους και με τον τρόπο του τους κατηχεί. Το «ΓΑΪΔΟΥΡΑΚΙ» του, σύμβολο ταπεινότητας, εξυπηρέτησης, και υπομονής, είναι αχώριστος σύντροφός του στις μετακινήσεις του. Συχνά γίνεται ένας μικρός περιοδεύων άμβωνας και εκεί προσεύχεται και μελετάει λικνιζόμενος, ενώ μεταβαίνει από τη μια ενορία στην άλλη. Δεν χάνει τον καιρό του. Ας θυμηθούμε την περίεργη ιστορία που μας διηγείται το Βιβλίο των Αριθμών (22,22 εξ.) με τη γαϊδούρα του Βαλαάμ που μιλάει. Το γαϊδουράκι που μεταφέρει την Παναγία από τη Ναζαρέτ στη Βηθλεέμ και από τη Βηθλεέμ στην Αίγυπτο με το Θείο Βρέφος και την επιστροφή στη Ναζαρέτ, το γαϊδουράκι με το οποίον ο Χριστός κάνει την επίσημη βασιλική του είσοδο στην Ιερουσαλήμ την ημέρα των «Βαΐων». Έτσι είδα εγώ τα «ανέκδοτα» του Ντον Γιώργη και αποφάσισα να τα συλλέξω για να μη χαθούν. Από τα μακροσκελή του ποιήματα, σε άπταιστη λόγια γλώσσα, που δημοσιεύονται σ’ αυτό το βιβλίο, φαίνεται πόσο βαθύς γνώστης της ελληνικής γλώσσας υπήρξε ο Ντον Γιώργης. Και όπως θυμάμαι από μικρό παιδί, οι ιεροκήρυκες μιλούσαν στην καθαρεύουσα. Και στη γλώσσα αυτή έκανε την εποχή εκείνη ο Ντον Γιώργης τις περίφημες ομιλίες του κατά τις Ιερές Ακολουθίες και ο κόσμος έτρεχε να τον ακούσει. Δυστυχώς δεν γνωρίζω αν υπάρχουν πια τα γραπτά του κείμενα. Στο μικρό αυτό βιβλίο αναφέρονται μόνο σύντομα αποσπάσματα, που μεταδόθηκαν προφορικά από στόμα σε στόμα στην ιδιωματική λαϊκή έκφραση. Ήδη ένας ιερέας και ιστορικός συγγραφέας στη Θεσσαλονίκη, ο συριανός π. Ιωάννης Ασημάκης, συνέλεξε στοιχεία για μια βιογραφία Καθολικών Ελλήνων Ιερέων. Του είχα στείλει μερικές σύντομες πληροφορίες για τηνιακούς ιερείς. Εύχομαι κάποια μέρα να βρεθούν και άλλα βιογραφικά στοιχεία για τηνιακούς Ιερείς και φυσικά για τον Δον Γιώργη το Φυρίγο. Ένα μεγάλο ευχαριστώ και θερμά συγχαρητήρια στους πρωτεργάτες τέτοιων πρωτοβουλιών, που αναδεικνύουν τον ιστορικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και θρησκευτικό μας πλούτο και συμβάλλουν με τον τρόπο αυτό και στην πρόοδο του τόπου μας.
και πόλο έλξεως χιλιάδων τουριστών, και σε ένα υπέροχο υπαίθριο θέατρο, θα γινόταν επίσημη παρουσίαση αυτού του βιβλίου που επιμελήθηκε και φιλοτέχνησε ο αγαπητός κ. Ζακ Βίδος με εκλεκτούς συνεργάτες του. Η έκδοση αυτού του βιβλίου, με ένα μεγάλο αριθμό «ανεκδότων» του Ντον Γιώργη Φυρίγου, δεν αποτελεί μια βιογραφία του. Ο Ντον Γιώργης Φυρίγος δεν ήταν απλώς ένας «παπάς που έτρωγε πολύ και γύριζε με ένα γάιδαρο λέγοντας αστεία». Ήταν κάτι πολύ περισσότερο. Πριν απ' όλα ήταν ένας ιδιαίτερα μορφωμένος ιερέας, απόφοιτος της μεγάλης Ιερατικής Σχολής του «SΑΙΝΤ LOUIS» της Κωνσταντινούπολης. Ο Ντον Πέτρος Ανδριώτης ή Φαληρίνης από την Κώμη, που ήταν εφημέριος στον Κέχρο όταν πέθανε ο Ντον Γιώργης, έγραψε στο προσωπικό του ημερολόγιο: «Ο Δον Γιώργης ήταν κατ' εξοχήν ρήτωρ, ιεροκήρυξ σοφότατος, θεολόγος και φιλόσοφος. Έκαμνεν ελεημοσύνας παλλάς εις τους πτωχούς». Ο Ντον Γιώργης ήταν πριν απ' όλα «άνθρωπος», κοντά στους ανθρώπους, έκανε παρέα μαζί τους, συνομιλούσε κατηχώντας και απαντώντας στις απορίες τους με εκείνο το πηγαίο χιούμορ του, που είναι σημείο ευφυΐας και μεγάλο χάρισμα. Ένας Γάλλος συγγραφέας είπε ότι «Ο Θεός έχει χιούμορ! Έπλασε αυτό τον υπέροχο κόσμο με πολύ χιούμορ»! Η Εκκλησία τιμά πολλούς Αγίους που ξεχωρίζουν για το χιούμορ τους. Ας θυμηθούμε τους μεγάλους αγίους ερημίτες, που είχαν σαν ενδυμασία τους φύλλα δέντρων, ή την μακριά γενειάδα και τα μακριά μαλλιά τους, ή που είχαν για κατοικία υψηλούς στύλους, οι λεγόμενοι «στυλίτες». Άγιοι με πηγαίο και αυθεντικό χιούμορ ήταν ο Άγ. Συμεών, ο Αγ. Φραγκίσκος της Ασίζης, ο Αγ. Φίλιππος Νέρι κ.ά. Τα ανέκδοτα του Ντον Γιώργη που αναφέρονται στο βιβλίο και άλλα ακόμη που δεν έχουν περιληφθεί, έχουν όλα ένα τίτλο. Τα περισσότερα έχουν ως τίτλο κάποιο θέμα κοινωνικό, ηθικό, λειτουργικό ή θεολογικό. Είναι σαν σύντομη περίληψη μιας συζήτησης που οι ακροατές συγκράτησαν και μετέδωσαν με το δικό τους λεκτικό ιδίωμα και τρόπο έκφρασης. Δύο συμβολικά στοιχεία δεσπόζουν στα ανέκδοτα του Ντον Γιώργη: το γεύμα και το γαϊδουράκι. Και τα δύο είναι βιβλικά. Ας θυμηθούμε ότι όλες οι μεγάλες βιβλικές στιγμές περιστρέφονται γύρω από κάποιο γεύμα ή δείπνο, όπως το γεύμα που πρόσφερε ο Αβραάμ στους τρεις μυστηριώδεις επισκέπτες, το γαμήλιο γεύμα στην Κανά της Γαλιλαίας, τον πολλαπλασιασμό των άρτων, το Μυστικό Δείπνο με τους αποστόλους τη Μεγάλη Πέμπτη, το δείπνο των δύο μαθητών με τον Ιησού αναστημένο στην Εμμαούς. Οι παραβολές του Χριστού με κέντρο κάποιο γαμήλιο γεύμα κλπ. Το «ΓΕΥΜΑ» ήταν και είναι πάντα ένας χώρος, ένας τόπος φιλικής συνάντησης, χαράς και συμφιλίωσης. Ο Δον Γιώργης γευματίζει πάντα με παρέα. Είναι κοινωνικός, κοντά στους ανθρώπους, συζητάει μαζί τους και με τον τρόπο του τους κατηχεί. Το «ΓΑΪΔΟΥΡΑΚΙ» του, σύμβολο ταπεινότητας, εξυπηρέτησης, και υπομονής, είναι αχώριστος σύντροφός του στις μετακινήσεις του. Συχνά γίνεται ένας μικρός περιοδεύων άμβωνας και εκεί προσεύχεται και μελετάει λικνιζόμενος, ενώ μεταβαίνει από τη μια ενορία στην άλλη. Δεν χάνει τον καιρό του. Ας θυμηθούμε την περίεργη ιστορία που μας διηγείται το Βιβλίο των Αριθμών (22,22 εξ.) με τη γαϊδούρα του Βαλαάμ που μιλάει. Το γαϊδουράκι που μεταφέρει την Παναγία από τη Ναζαρέτ στη Βηθλεέμ και από τη Βηθλεέμ στην Αίγυπτο με το Θείο Βρέφος και την επιστροφή στη Ναζαρέτ, το γαϊδουράκι με το οποίον ο Χριστός κάνει την επίσημη βασιλική του είσοδο στην Ιερουσαλήμ την ημέρα των «Βαΐων». Έτσι είδα εγώ τα «ανέκδοτα» του Ντον Γιώργη και αποφάσισα να τα συλλέξω για να μη χαθούν. Από τα μακροσκελή του ποιήματα, σε άπταιστη λόγια γλώσσα, που δημοσιεύονται σ’ αυτό το βιβλίο, φαίνεται πόσο βαθύς γνώστης της ελληνικής γλώσσας υπήρξε ο Ντον Γιώργης. Και όπως θυμάμαι από μικρό παιδί, οι ιεροκήρυκες μιλούσαν στην καθαρεύουσα. Και στη γλώσσα αυτή έκανε την εποχή εκείνη ο Ντον Γιώργης τις περίφημες ομιλίες του κατά τις Ιερές Ακολουθίες και ο κόσμος έτρεχε να τον ακούσει. Δυστυχώς δεν γνωρίζω αν υπάρχουν πια τα γραπτά του κείμενα. Στο μικρό αυτό βιβλίο αναφέρονται μόνο σύντομα αποσπάσματα, που μεταδόθηκαν προφορικά από στόμα σε στόμα στην ιδιωματική λαϊκή έκφραση. Ήδη ένας ιερέας και ιστορικός συγγραφέας στη Θεσσαλονίκη, ο συριανός π. Ιωάννης Ασημάκης, συνέλεξε στοιχεία για μια βιογραφία Καθολικών Ελλήνων Ιερέων. Του είχα στείλει μερικές σύντομες πληροφορίες για τηνιακούς ιερείς. Εύχομαι κάποια μέρα να βρεθούν και άλλα βιογραφικά στοιχεία για τηνιακούς Ιερείς και φυσικά για τον Δον Γιώργη το Φυρίγο. Ένα μεγάλο ευχαριστώ και θερμά συγχαρητήρια στους πρωτεργάτες τέτοιων πρωτοβουλιών, που αναδεικνύουν τον ιστορικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και θρησκευτικό μας πλούτο και συμβάλλουν με τον τρόπο αυτό και στην πρόοδο του τόπου μας.
π. Ρόκκος Ψάλτης Ιερέας.
Μπορείτε να το προμηθευτείτε
από το Σύλλογο της Βωλάξ και από τον π. Ρόκκο Ψάλτη.
από το Σύλλογο της Βωλάξ και από τον π. Ρόκκο Ψάλτη.
